نام های اصیل پسران ایرانی

اسامی زیر نام های اصیل پسران ایرانی است.

در پستهاي بعدی نام های اصیل دختران ایرانی را به نمایش می گذاریم.       

 

آبـتين	يکي از شخـصیتهای شاهـنامه، پدر فريدون
آتـش	آتـش
آذين	نام فرمانده لشگر بابک خـرمدين،  تـزيـين و آرايش
آراد	نام فرشته اي،روز بيست و پنجم از هر ماه شمسي
آرام	ساکت
آرتان	نام پدر زن داريوش کبـير
آرش	درخشنده،كماندار معروف در شاهنامه
آرشام	بسيار نيرومند،پدر بزرگ داريوش کبـير
آرمان	هـدف
آرمين	نام چهارمين پسر كيقباد، پادشاه كياني
آريا	نام باستاني ايران
آريامنش	داراي خلق و خوي آريايي،نام پسر داريوش
آريانا	منسوب به نژاد و قوم آرين يا آريايي
آرين	منسوب به نژاد آريا
آزاد	آزاد
آويژه	خاص و خالص،پاک و پاکيزه
اخـگر	پاره آتش
اردشير	يکي از شخـصيتهاي شاهـنامه
اردوان	يکي از شخـصيت هاي شاهـنامه
ارژنگ	يکي از شخـصيت هاي شاهـنامه
ارسلان	شير
ارشيا	تخـت
اسفنديار	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
اشکان	لقب پادشاهان سلسله اشکانيان
افشار	شريک، معاون، رفيق
افشين	نام سردار ايراني
اميد	آرزو
انوش	جاودان
انوشيروان	نام يکي از پادشاهان ساساني
اورنگ	ادراک
ايرج	پسر فريدون از پادشاهان پيشدادي
بابک	پدر،پرورنده،پدر اردشيربابكان،رهبر خرمدينان
باربد	نام نوازنده نامي دربار خسرو پرويز
بامداد	آغاز صبح
بامشاد	نام نوازنده نامي دوران ساسانيان
برديا	نام يک شاهزاده(برادر کمبوجيه پسر کوروش)
برسام	يکي از سرداران يزدگرد ساساني
برنا	جوان
بروز	بلند بالا، نام پسر سهراب
برزن	نام پهلوان ايراني، نام پسر گرشاسب
بزرگمهر	وزير دانشمند انوشيروان ساساني
به آئين	به دين
بهبد	نگهبان
بهرام	مريخ، يکي از شخصيتهاي شاهنامه،خداي جنگ
بهرنگ	رنگ نيک
بهروز	روز خوب و نيک
بهزاد	کسي که به نيکي زاده شده
بهمن	نيك انديش، نام يکي از شخصيت هاي شاهنامه
بهمنش	داراي منش و کردار شايسته
بهنام	مشهور
بيژن	يکي از شخصيتهاي شاهنامه،پسر گيو،نوه رستم و گودرز
پارسا	ايراني، مقدس
پاشا	نامي آذري به معناي پروردگار
پرشان	رزمجو
پرويز	پيروز،نام خسرو دوم ساساني
پرهام	نام پيامبر ايراني
پويا	جستجو، جويا
پوژمان	آرزو
پولاد	نام يکي از پهلوانان ايراني در زمان کيقباد
پهلبد	آهنگساز دوران خسرو پرويز ساساني
پيام	پيام
پيروز	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
پيروزان	نام برادر شاپور اول
پيمان	قبول
تورج	يکي از شخصيت هاي شاهنامه
تهماسب	يکي از شخصيت هاي شاهنامه
داريوش	حافظ و نگهدارنده خوبي،نام چند تن از پادشاهان هخامنشي
كوروش	خورشيد،بنيانگذار امپراتوري جهاني هخامنشي
کيخسرو	يکي از شخصيت هاي شاهنامه
کيقباد	يکي از شخصيت هاي شاهنامه
کيوان	جهان
کيومرث	زنده فاني،نخستين شاه پيشدادي،نخستين انسان
گباد	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
گشتاسب	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
گودرز	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
گيو	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
ماني	نقاشي که خود را پيامبر معرفي مي کرد
ماهان	نام پسر كيخسرو
منوچهر	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
مهراب	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
مهران	دارنده مهر،يكي از خاندانهاي هفتگانه ساساني
مهرداد	هديه آفتاب
مهرزاد	نوزاد آفتاب
مهرک	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
مهرنگ	رنگ آفتاب
مهيار	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
ميلاد	تولد
نامدار	مشهور
نامور	مشهور
نريمان	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
نوري	روشنايي
نوشزاد	به شادي زائيده شده
نويد	خبر خوش
نميا	کوچک
نيوشا	شنونده
هرمز	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
هوتن	خوش اندام
هوشمند	دانا
هوشنگ	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
هوشيار	دانا
هومان	يکي از شخصيتهاي شاهنامه
هومن	نيک انديش
یاشار	نامي آذري، به معني جاويد

 

جشنهاي زمستان

 جشنهاي ديگان و شب يلدا

واژه "دي" در اوستا به صورت "دتهوش" آمده كه به معني "دادار،آفريدگار يا آفريننده" است.اين كلمات هميشه بصورت صفت براي اهورامزدا آمده است.اين واژه از مصدر "دا" آمده است كه در اوستا و فارسي هخامنشي و سانسكريت به معني دادن،آفريدن، بخشيدن و ساختن است. در پهلوي "داتن" و در فارسي "دادن" شده كه از همين ريشه است."داتر" نيز در پهلوي"داتار" و در فارسي"دادار" گفته شده و ازهمين ريشه است.

واژه دي در اوستا براي تعيين دهمين ماه سال نيز بكار رفته است.همچنين روزهاي اول،هشتم، پانزدهم و بيست و سوم هر ماه  به نام دي ناميده شده.

روز اول دي ماه را كه در حساب سالشماري عهد عتيق عيد بوده است "خرم روز" مي ناميدند.در خرم روز شاهنشاه از تخت به زير مي آمد و بارعام مي داد.هركسي مي توانست به حضور او برود.شاه در اين روز به مردم چنين مي گفت : من امروز چون يكي از شما هستم و با شما برادرم زيرا كه قوام جهان به آبادي است كه در دست شماست و قوام آبادي به پادشاه است،هيچ يك از اين دو نمي تواند از ديگري بي نياز باشد.

در روزهاي ديگر دي نيز جشنهايي وجود داشته مثلا در 14 دي جشن "سيرسور" برگزار مي شده مردم به خوردن سير و آشاميدن شراب مي پرداختند.در روز15 دي هم مرسوم بود كه صورت انساني را از خمير يا گل سرخ مي ساختند و بر فراز درگاه مي گذاشتند.روز 16 دي نيز عيدي رواج داشته كه به دو نام مطرح بوده كه امروزه تلفظ نام آنها درست معلوم نيست.يكي از اين دو اسم نامي مركب است كه جزء اول آن لفظ "گاو" است. اين جشن به فريدون منسوب است.

نقل شده در روز 16 دي فريدون بر گاوي سوار شد. شب 16 دي شبي است كه گاوي كه عراده ماه را مي كِشد ظهور كرده و اعتقاد بر اينست كه آن گاو نوراني است و شاخهايش از زر است.هر كس در ساعت ظهور در او نظر كند دعايش مستجاب مي شود.

خلاصه اينكه دي ماه در ايران باستان چهار جشن داشته.روز اول،هشتم،پانزدهم و بيست و سوم .امروز از چهار جشن فقط شب اول دي يا همان "شب يلدا" را جشن مي گيرند.

 جشن شب يلدا

همانطور كه مي دانيد امروز از ميان جشنهاي ديماه تنها جشن شب یلدا برگزار مي شود و ساير جشنها از يادها رفته.

در مورد جشن شب يلدا در لغتنامه دهخدا آمده :

يلدا لغت سرياني است و به معني ميلاد عربي؛ و چون شب يلدا را با ميلاد مسيح تطبيق مي كرده اند، از اين رو به اين نام ناميده اند.جشن ميلادي اين روز راتولد عيسي (ع) قرار داده اند.

يلدا اول زمستان و شب آخر پاييز است كه دراز ترين شب سال است و در آن شب يا نزديك به آن آفتاب به برج جدي تحويل مي كند و قدما آن را سخت شوم و نامبارك مي دانستند.در بيشتر نقاط ايران در اين شب مراسمي برگزار مي شود.

در ديگر منابع آمده است كه :

يلدا واژه اي سرياني است و به معني ولادت است.ولادت خورشيد(مهر يا ميترا) و روميان آنرا "ناتاكيس انويكتوس" يعني روز تولد مهر شكست ناپذير مي نامند.

انگيزه پايدار ماندن جشن شب يلدا اينگونه آمده است :

1)      شب يلدا، شب زايش خورشيد(مهر)است كه اين امر از باورهاي ديني كهن سرچشمه گرفته است.

2)      شب يلدا، بلندترين و طولاني ترين تاريكي است؛ نشانه اهريمني شبي شوم و ناخوشايند كه از فرداي آن روز به كوتاهي مي گرايد.

3)      پايان برداشت محصول صيفي و آغاز فصل استراحت در جامعه كشاورزي است.همه كساني كه از محصولات كشاورزي و تلاش كشاورزان بهره مند مي شوند در شگون و شادي كشاورزان شركت مي كنند.

4)      يلدا را همچنين جشن گردهمايي خانوادگي نيز مي توان دانست چرا كه در اين شب افراد در خانه بزرگ فاميل گرد مي آيند و تا نيمه شب میوه و آجیلمي خورندو به فال حافظگوش مي دهند.

 

همراه با زایش نور و مهر ایزدی، روزگاری سرشار از

پیروزی و بهروزی برای همه هم میهنان آریایی آرزومندیم.

           

                       

 

                                     

سرزمين ایرانجايگاه ارزشمند و گرانبهاي فرهنگ و آئين است و بدون ترديد آگاهي از فرهنگ و رسوم اجتماعي ايران زمين بدون توجه به ريشه هاي آن چندان ميسر نيست.بهمين دليل شناخت جشنها و اعياد ملي جهت شناسايي و يادآوري بخشي از فرهنگ و آئين ايراني كه پيشينه چند هزار ساله دارد،ضروري است.جاودانگي و ماندگاري برخي از جشنها از جمله نوروز،يلدا،چهارشنبه سوري و... ريشه در اعتقاد و باورعميق مردم ايران زمين به اصالت اين آداب و سنتها دارد.

بررسي جشن و جايگاه جشنها

كلمه "جشن"از كلمه فارسي ميانه"Jashn"واصل اوستايي"yasna" به معني "ستايش و ستودن" است.yasna در اوستايي مركب است از"yas" و"na"شكل اصلي "yaz" است كه  "z" قبل از"n"  به "s" تبديل شده. ريشه "yaz" به معني "ستودن" است و "na" پسوند است و از ريشه اسم ساخته شده.

"yasna" به معناي "ستايش" است و به قسمتهايي از اوستا نيز گفته مي شود.

 

ادامه نوشته

  اینم منشور کوروش که یه شاعر خوش ذوق به نظم کشیده.                              

                                    

                   جهان در سیاهی فرو رفته بود               به بهبود گیتی امیدی نبود

                   نه شایسته بودی شهنشاه مرد            رسوم نیاکان فراموش کرد

                    بناکرد معبد به شلاق و زور                    نه چون ما برای خداوند نور

                    پی کار ناخوب دیوان گرفت                    خلاف نیاکان به قربان گرفت

                    نکرده اراده به خوبی مهر                       در اویخت با خالق  این سپهر

                    در آواز مردم به جایی رسید                   که کس را نبودی به فردا، امید

                    به درگاه مردوک یزدان پاک                     نهادند بابل همه سر به خاک

                    شده روزمان بدتراز روزپیش                   ستمهای شاهست هر روز بیش

                    خداوند گیتی و هفت آسمان                    ز رحمت نظرکرد بر حالشان

                     برآن شد که مردی بس دادگر                 به شاهی گمارد در این بوم وبر

                     چنین خواست مردوک تا درجهان            به شاهی رسد کورش مهربان

                      سراسرزمینهای گوتی وماد                  به کوروش شه راست کردارداد

                      منم کوروش وپادشاه جهان                   به شاهی من شا دما ن مردمان

                      منم شاه گیتی شه داد گر                     نیاکان من شاه بود و پدر

                       روان شد سپاهم چو سیلاب ورود        به بابل که در رنج وآزار بود

                       براین بود مردوک پروردگار                   که پیروز گردم دراین کارزار

                       سرانجام بی جنگ و خون ریختن          به بابل درآمد ،سپاهی زمن

                       رها کردم این سرزمین را زمرگ          هم امید دادم همی ساز وبرگ

                       به بابل چو وارد شدم بی نبرد              سپاه من آزار مردم نکرد

                       اراده است اینگونه مردوک را               که دلهای بابل بخواهد مرا

                       مرا غم فزون آمد از رنجشان                ز شادی ندیدم در آنها نشان

                       نبونید را مردمان برده بود                      به مردم چو بیدادها کرده بود

                        من این برده داری برانداختم                به کار ستمدیده پرداختم

                        کسی را نباشد به کس برتری             برابر بود مسگرولشکری

                        پرستش به فرمانم آزاد شد                معابد دگر باره آباد شد

                        به دستور من صلح شد برقرار             که بیزار بودم من از کارزار

                        به گیتی هر آن کس نشیند به تخت      از او دارد این را نه از کار بخت

                        میان دو دریا در این سرزمین               خراجم دهد شاه و چادر نشین

                        ز نو ساختم شهر ویرانه را                   سپس خانه دادم به آواره ها

                        نبونید بس پیکر ایزدان                          به این شهر آورده از هر مکان

                        به جای خودش برده ام هر کدام          که دارند هر یک به جایی مقام

                        ز درگاه مردوک عمری دراز                    بخواهند این ایزدانم به راز

                        مرا در جهان هدیه آرامش است          به گیتی شکوفایی دانش است

                         غم مردمم رنج و شادی نکوست         مرا شادی مردمان آرزوست

                          چو روزی مرا عمر پایان رسید              زمانی که جانم ز تن پر کشید

                          نه تابوت باید مرا بر بدن                       نه با مومیایی کنیدم کفن

                          که هر  بند این پیکرم بعد از این           شود جزئی از خاک ایران زمین

                                                             

                                                                    شاعر : صادق علی حق پرست     

منشور حقوق بشر کوروش بزرگ

 ۲۰ آذر ماه سالروز تصويب اعلاميه جهاني حقوق بشر كوروش بزرگ است و بهمين دليل روز جهاني حقوق بشر اعلام شده است.

به همين مناسبت ماهم اطلاعاتي راجع به اين منشور و خلاصه اي از اون رو براتون نوشتيم به اميد اينكه ايران عزيزمون دوباره روزي شكوه و عظمت روزهاي پادشاهي كوروش بزرگ رو بدست بياره.

 منشور حقوق بشر کوروش بزرگ موسوم به استوانه کوروش استوانه‌ای سفالین است که در سال ۵۳۹ پیش از میلاد به فرمان کوروش دوم هخامنشی شاهنشاه ایران ساخته شده و دور تا دور آن مجموعه‌ای از سخنان و دستورات شاهنشاه به زبان و خط میخی بابلی نوشته شده‌است. این استوانه که به عنوان «اولین منشور حقوق بشر» در جهان شناخته می‌شود، در نیایشگاه اسگیله يا همان معبد مردوک، خدای بزرگ بابلیان در شهر بابل پیدا شده‌است. اين منشور برای نخستین بار در ایران در روز افتتاح برج میدان شهياد(آزادي) توسط محمدرضا شاه وهمسرش پرده برداری شد. این منشور هم اكنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.کوروش بزرگ، بنیان‌گذار پادشاهی ایران وسرسلسله هخامنشیان، پس از تسخیر بابل، در بابل تاج‌گذاری کرد و اعلام عفو عمومی داد، ادیان بومی را آزاد اعلام کرد، برای جلب محبت مردم بین‌النهرین، مردوک که کهن‌ترین خدای بابل بود را به رسمیت شناخته، او را نیایش کرد و سپاس گفت. او هیچ گروه انسانی را به بردگی نگرفت و سپاهیانش را از تجاوز به مال و جان رعایا بازداشت. او تمامی کسانی را که به اسارت به بابل آورده شده بودند گرد هم آورد و منزلگاه آنها را به ایشان بازگرداند. کوروش همچنین قوم یهود را نیز از اسارت دربابل آزاد کرد.به دستور کوروش، شرح وقایع و دستورات وی روی یک لوح استوانه‌ای سفالین نگاشته شد و به عنوان سنگ بنای یادبودی در پایه‌های شهر بابل قرار گرفت.

در این لوح استوانه‌ای، کوروش پس از معرفی خود و خاندانش و شرح مختصري از فتح بابل، می‌گوید که تمام دستاوردهایش را با کمک و رضایت مردوک خدای بابلی به انجام رسانده‌ است. وی سپس بیان می‌کند که چگونه آرامش و صلح را برای مردم بابل و کشور سومر به ارمغان آورده، و پیکر خدایانی که نبونید(بخت النصر،پادشاه بابل) از نیایشگاه‌های مختلف برداشته و در بابل گردآوری کرده بوده را به نیایشگاه‌های اصلی آنها در میان‌رودان و غرب ایران برگردانده‌ است. پس از آن، کوروش می‌گوید که چگونه نیایشگاه‌های ویران‌شده را از نو ساخته و مردمی را که اسیر پادشاهان بابل بودند به میهن‌شان برگردانده ‌است.

  خلاصه اي از منشور حقوق بشر كوروش بزرگ

اينك كه به ياري مزدا، تاج سلطنت ايران،بابل و كشورهاي جهات اربعه را به سر گذاشته ام اعلام مي كنم كه:

تا روزي كه من زنده هستم و مزدا توفيق سلطنت را به من مي دهد دين و آئين و رسوم ملتهايي كه من پادشاه آنها هستم،محترم خواهم شمرد و نخواهم گذاشت كه حكام و زيردستان من دين و آئين و رسوم ملتهايي كه من پادشاه آنها هستم يا ملتهاي ديگر را مورد تحقير قرار دهند يا به آنها توهين نمايند.

من از امروز كه تاج سلطنت را به سر نهاده ام،تا روزي كه زنده هستم و مزدا توفيق سلطنت را به من مي دهدهرگز سلطنت خود را بر هيچ ملتي تحميل نخواهم كرد و هر ملتي آزاد است كه مرا به سلطنت خود قبول كند يا نكند و هرگاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند ،من براي سلطنت آن ملت مبادرت به جنگ نخواهم كرد.

من تا روزي كه پادشاه ايران ،بابل و كشورهاي جهات اربعه هستم نخواهم گذاشت ؛

كسي به ديگري ظلم كند و اگر شخصي مظلوم واقع شد ، من حق او را از ظالم خواهم گرفت و به او خواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم كرد.

من تا روزي كه پادشاه هستم ،نخواهم گذاشت مال غير منقول يا منقول ديگري را به زور يا به نحو ديگر بدون پرداخت بهاي آن و جلب رضايت صاحب مال تصرف نمايند.

 من تا روزي كه زنده هستم ،نخواهم گذاشت كه شخصي ،ديگري را به بيگاري بگيرد و بدون پرداخت مزد ،وي را به كار وادارد.

من امروز اعلام مي كنم ، كه هر كس آزاد است،كه هر ديني را كه ميل دارد  بپرستد ؛

و در هر نقطه كه ميل دارد سكونت كند مشروط بر اينكه در آنجا حق كسي را غصب ننمايد ؛

و هر شغلي را كه ميل دارد پيش بگيرد و مال خود را به هر نحو كه مايل است ،به مصرف برساند ،مشروط بر اينكه لطمه به حقوق ديگران نزند.

من اعلام مي كنم كه هر كس مسئول اعمال خود مي باشد و هيچ كس را نبايد به مناسبت تقصيري كه يكي از خويشاوندانش كرده،مجازات كرد مجازات برادر گناهكار وبر عكس ممنوع است

 واگر يك فرد از خانواده يا طايفه اي مرتكب تقصير مي شود ،فقط مقصر بايد مجازات گردد ،نه ديگران.

من تا روزي كه به ياري مزدا سلطنت مي كنم،نخواهم گذاشت كه مردان و زنان را بعنوان غلام و كنيزبفروشند ؛

و حكام و زيردستان من ،مكلف هستند ،كه در حوزه حكومت و ماموريت خود ،مانع از فروش و خريد مردان و زنان بعنوان غلام و كنيزبشوندو رسم بندگي بايد به كلي از جهان برافتد ؛

و از مزدا خواهانم ،كه مرا در راه اجراي تعهداتي كه نسبت به ايران ،بابل و كشورهاي ممالك اربعه عهده گرفته ام ،موفق گرداند.

دوستان علاقمند مي تونن متن كامل منشور رو از اينجا دانلود كنند.

 منشور كوروش بزرگ

                          

                                      

    

این سند به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته می‌شود و در سال ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل آن را به شش زبان رسمی سازمان منتشر کرد . بدلی از این منشور در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک نگهداری می‌شود.

 

جشن فروردينگان

در ایران قدیم، به مناسبت‌های گوناگون جشنی برگزار می‌شد و از آنجا که «جشن» نوعی عبادت به شمار می‌آمد، برگزاری آن رنگ و صیغه دینی به خود گرفته بود. در باورهای ایرانی، برخی از این جشن‌ها، جشن‌های واجب بود، مانند گاهنبارها که جشن‌های سالگرد آفرینش‌های شش‌گانه (آسمان، آب، زمین، گیاه، چارپای مفید و انسان) هستند و برخی جشن‌های مستحب، مانند جشن‌های برابری نام روز و ماه.روز نوزدهم هر ماه «فروردین» نام دارد و نوزدهم فروردین جشنی برگزار می‌شد، به نام «فروردینگان» که به آن «فرودگ» نیز می‌گویند.

ادامه نوشته

جشن مهرگان

ایرانیان قدیم هر روز از روز های ماه را به نامی می خواندند که در نزد آن ها مفهومی خاص داشت و در هر ماه هنگامی که نام روز و ماه با هم یکی می شد ،آن روز را جشن می گرفتند. به این جشن ها جشن های ماهانه می گفتند که هر یک بنابر مناسبتی خاص برگزار می شد. بدین ترتیب جشن های دوازده گانه سال عبارت بودند از :" فروردینگان(19 فروردین)، اردیبهشتگان(3 اردیبهشت)، خوردادگان(6 خرداد)،تیرگان(13 تیر)،امردادگان(7 مرداد)،شهریورگان(4 شهریور)،مهرگان(16 مهر)،آبانگان(10 آبان)،آذرگان(9 آذر)،دیگان(8،15،23 دی)،بهمنگان(2 بهمن) و سپندارمذگان(5 اسفند)" در میان تمامی جشن هایی که در ایران باستان متداول بود، دو جشن "نوروز و مهرگان" از سایر جشن ها با اهمیت تر بودند و در بزرگداشت آن ها دقت و وقت بیشتری صرف می شد. جشن مهرگان در زمره جشن های باستانی،اسطوره ای و فصلی به شمار می رود که با گذشت سده ها ،هزاره ها و نیز دگرگونی ها و تحولاتی که در شیوه بر گزاری آن ها به وجود آمده، هاله ای از باور و حرمت عامیانه این جشن را در برگرفته است.

 

ادامه نوشته

کیانیان

    كيانيان نام سلسله اي نيمه تاريخي و نيمه افسانه اي است كه مطابق تاريخ سنتي ايران پس از سلسله پيشداديان و پيش از سلسله اشكانيان در ايران پادشاهي مي كردند.علت اين نامگذاري آن است كه در اول نام چند تن از افراد اين سلسله لقب "كي" آمده است.واژه كي بازمانده كلمه اوستايي "كَوي" است كه عنوان شهرياراني است كه در ايالتهاي شرقي ايران در زمان ظهور زرتشت و قبل از او حكمراني مي كردند.

در اوستا به نام هشت نفر از پادشاهان اين سلسله اشاره شده كه عبارتند از:

كي قباد(کَوی‌کوات Kavi Kavat)،كي اپيوه(کَوی‌ائی‌پی‌وُهو Kavi Aipivohu) ،كي كاووس(کَوی‌اوسَذَن Kavi Usazn)،كي آرش(کَوی‌اَرشن Kavi Arshan)

كي پشين(کَوی‌پیسینه Kavi Pisinah ) كي بيارشن(کَوی‌بیَرشن Kavi Byarshan)،كي سياوش

(کَوی‌سیاوَرشَنkavi Syavarshan)،كي خسرو(کَوی‌هئوسرَوَه Kavi Haosravah)

البته از" كي گشتاسب( کَوی‌ویشتاسپَ Kavi Vishataspa)"بارها در اوستا به تنهايي با لقب"كوي"ياد شده است.

در شاهنامه چند تن ديگربه اين افراد اضافه شده اند كه عبارتند از:

لهراسب،گشتاسب،بهمن،هماي،داراب و دارا

سلطنت سلسلهٔ کیانیان را به سه دوره می‌توان تقسیم نمود:

    لطفآ به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

 

 

ادامه نوشته

پيشداديان

    سلسله پیشدادیان نخستین دولتی بود که در ایران تشکیل شد، از این سلسله هیچ گونه مدارک باستانی که بتوان بطور دقيق تاریخ آن را تعیین كرد در دست نیست، بهمين دليل بعضي از پژوهشگران امروزی به عدم وجود این سلسله در تاریخ قائل هستند و آن را افسانه مي دانند، اگرچه بناهاي بسیاری در ایران به شاهان پیشدادی منسوب است اما سند مکتوبي از آنها بدست نیامده. ولي روایات بیشمار در سنت پارسیان و مورخان دوره اسلامی و کشور های مرتبط با آن همگی حاکی از وجود اين سلسله می باشند. تا حدود دوره ناصرالدین شاه در تواریخ ایران باستان همواره ذکر این سلسله بوده است،اما ازحدود 60_50 سال گذشته که تاریخ نویسی ایرانی دگرگون گشته و تاريخ ایران باستان با توجه به روایات یونانی و بی اعتمادی به روایات خودی آغاز گشته سلسله پیشدادی و کیانی افسانه پنداشته شدند و از قدمت تاریخ ایران بسیار کاسته شد .
به این ترتیب تاریخی که با جهت دهی بیگانگان برای ما ایرانیان نوشته شد از دوره ایلام آغاز گشت. دولت ایلامی دولتی در محدوده خوزستان و  یک دولت مرزی بوده است.  بر اساس چنین تاریخ نویسی دولت کوچک ایلام در آغاز هزاره سوم قبل از ميلاد تشکیل شده.

 لطفآ به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

 

ادامه نوشته

 شكل حكومت،خانواده،طبقات

آنطور كه مشخص است شكل حكومت ملوك الطوايفي بوده است.اوستا خانواده را "نافه"،خانه را "نمانَ"،تيره را "تئوما"،و محل زندگي آنها را "ويس" يعني "ده" مي نامد.عشيره را "زنتو"و محل سكناي آنها را "گئو"و محل اقامت قوم راكه ولايت يا مملكتي بوده "دهيو"ناميده.رؤساي خانواده ها رئيس تيره (ويس پت)،و ويس پت ها رئيس عشيره را انتخاب مي كردند.ده يوپت يا رئيس ولايت هم انتخابي بود.در ابتدا اختيارات شاهان محدود بوده ولي بعدها بدليل اينكه در موقع جنگ عهده دار فرماندهي بودند بر اختيارات خود افزودند.خانواده بر روي حكومت پدر يا رئيس خانواده تشكيل شده بود،زن اگرچه اختياري نسبت به شوهر نداشت ولي بانوي خانه محسوب شده و بنظر مي آيد مقام زن نزد ايرانيان بالاتر از مقام آنان نزد مردمان ديگر بوده است.فرزندان تابع پدر بودند ،پدر علاوه بر اينكه رئيس خانواده بود مجري آداب مذهبي نيز بود. يكي از تكاليف حتمي رئيس خانواده اين بود كه مراقب اجاق خانواده باشد و نگذارد آتش آن خاموش شود.اجاق خانواده در جاي معيني واقع شده و مورد احترام بود.وقتي مهماني به خانه وارد مي شد بايد قبل از هر چيز در جلوي آتش حاضر شده و احترامات لازم را به جا مي آورد،وقتي كه دختري را شوهر مي دادند مراسم در مقابل اجاق خانواده پدرو خانواده شوهر انجام مي شد.

راجع به تشكيلات طبقاتي مي توان گفت در دوران بسيار دور غير از طبقه جنگي ها و طبقه برزگران طبقه ديگري وجود نداشته است.در اين دوران بدليل سادگي آداب مذهبي طبقه روحانيان وجود نداشت.

 تمدن و اخلاق

آريانهاي ايراني وقتي به ايران آمدند از حيث تمدن از همسايگان خود مثل بابليان و آسوريها پست تر بودندو چيزهاي زيادي از آنها اقتباس كردند ولي از حيث  اخلاق از آنها برتر بودند، زيرا دين آنها راستي و درستي و كار و عمل را تشويق ميكرد.  محققان اين اخلاق را سالمترين و پاكترين اخلاق مي دانند.راستگويي و وفاي به عهد و پيمان از چيزهايي است كه در ايرانيان قديم بسيار مورد احترام بوده و مورد توجه مورخان يوناني قرار گرفته بطوريكه نوشته اند:

"در ميان پارسيان دست دادن دو نفر به يكديگرمطمئن ترين وثيقه ايست كه طرفين از يكديگر تقاضا مي كنند."

راجع به راستگويي در اوستا تاكيدات بسياري وجود دارد و دروغ آفريده اهريمن است.

 

 

كيش

راجع به مذهب آرياهاي ايراني طبق تحقيقات و مقايسه مذهب زرتشتي با مذهب آرياهاي هندي آنچه بدست مي آيد اينست كه:

آريانهاي ايراني و هندي كه مدتها باهم ودر يكجا مي زيسته اند از لحاظ معتقدات مذهبي نيز باهم يكي بوده اند . به اين صورت كه ارباب انواعي را مي پرستيدند و آنها را " اسورَ " مي ناميدند.تعداد اسورها هفت يا هشت تا بوده و مهم ترين آنها" وارونا،ميترا و آريامن" نام داشتند. در ميان اسورها "وارونا" اهميت خاصي داشت و معتقد بودند كه آسمانها را ساخته و دقيقاً مراقب اعمال انسانهاست.

راجع به اسورها اعتقاد آريانها اين بود كه آنها روي گنجها و ذخاير طبيعت نشسته اند و نمي گذارندبهره آن به انسانها برسد.بعدها آنها به ارباب انواعي معتقد شدند كه آنها را " دِوَ"مي ناميدند،اينها بر خلاف اسورها مي خواسته اند فيوضات طبيعت را به انسانها برسانند بنابراين دوها يا ديوها در نظر آريانها ارباب انواع خيّري بشمار مي آمدندكه با تاريكي و حسد در جنگ بودند.بهمين دليل آنها از اسورها مي ترسيدند ولي ديوها را دوست داشتند.معروفترين ديو" آگني" يا حامي آتش و اجاق خانواده بود.

در قرون بعد بين آرياهاي ايراني و هندي جدايي مذهبي روي داد.اينكه چه چيزي باعث اين جدايي شده است كاملاً روشن نيست بعضي معتقدند چون پيروان زرتشت نخواستند ديوها را بپرستند اين جدايي اتفاق افتاد اما بسياري از محققان معتقدند كه اين جدايي به مرور بوجود آمده  ودر نتيجه بعضي از آريانها فقط اسورها را پرستش كرده وبعضي ديوها را مي پرستيدند.اين دو دستگي مبناي مذهب زرتشت شد، بنابراين دو تيرگي مدتها پيش از ظهور زرتشت وجود داشته نه اينكه زرتشت خود آنرا ايجاد كرده باشد.

اختلاف اساسي آريانهاي زرتشتي با هنديها در اينست كه:

1-در مذهب زرتشت اسورها به يك خداي قادردانا بنام "اهورَ " تبديل شده اند كه امشاسپندان و يَزَتها آفريده او هستند.

2-ديوها كه ارباب انواع خيّر هنديها بودند آفريده اهريمن هستند .

البته همه ديوها در مذهب زرتشت مردود نشدند زيرا دراوستا بعضي از ديوها مورد احترام هستند مثل "وْرْثرغنا"(بهرام) و "آگني"(آذر).آتش رانيزهر دو گروه مقدس و پاك مي دانستند.

 آريانهاي ايراني بعد ازايجاد جدايي و پيش از ظهور زرتشت چه مذهبي داشته اند؟

 طبق تحقيقات، ايراني ها پس از جدايي مذهبي از هنديها داراي اين اعتقادات بودند:

آنها معتقد بودند به يك عده وجودهاي خوب و وجودهاي بد. وجودهاي خوب گنجها و ذخاير طبيعت را به انسانها مي رساندند كه مهمترين آنها باران و روشنايي بود و وجودهاي بد با خوبها در جنگ بوده و مظهر آنها شب ، زمستان،خشكسالي و مرگ بود.وجودهاي خوب را مي پرستيدند و براي محفوظ ماندن از شر بديها اورادي مي خواندند.

آنچه مشخص است اينست كه آرياهاي ايراني بسيارسريعتر از آرياهاي هندي در معتقدات خود پيشرفت كرده و به درجه وحدت و يگانه پرستي رسيده اند زيرا از مقايسه مذهب زرتشتي با مذهب هندي ها مشخص است كه "اهورا"ي ايراني خداي دانايي است كه امشاسپندان و ايزدان آفريده او هستندنه اينكه مثل وارونا در رديف اسورها ويكي از آنها باشد.

از آنجا كه آريانهاي ايراني از خانواده هندواروپايي و از شعبه آرياهاي ايراني بودند اعتقادات خانواده در معتقدات آنها منعكس شده به اين صورت كه ابتدا قواي طبيعت را مي پرستيدند  و براي آنها دعاهايي مي خواندند سپس در قرنهاي بعد اين كثرت به دوگانگي تبديل شده و آنها معتقد به دو وجود خير و شر شدند.كم كم اين دوگانگي نيز به يگانگي و وحدت تبديل شد ولي يگانگي به اين منظور كه:

وجودي كه بر همه موجودات برتري دارد،عالم را اداره مي كند و آنرا بسمت خوبي هدايت مي كند ولي همه عالم مادي و ارواح آفريده او نيستند بعبارتي دوگانگي در خلقت و يگانگي در پرستش.اين وحدت با ظهور زرتشت به ثبات رسيده و محكم شده است.

 

 

 

 

ورود آریاییها به ایران

 آمدن آریانهای ایرانی به فلات ایران

آريانها زماني كه محققا معلوم نيست و بايد در حدود سه هزار سال پيش از ميلاد باشد با مردماني كه اصلا از يك نژاد بوده اند و امروزه به نام هندو اروپايي موسوم هستند در جايي در شمال اروپا زندگي مي كرده اند،سپس از يكديگر جدا شده و هر كدام به سويي رفته اند.از قرائن چنين بنظر مي رسد كه آريانها بسوي جنوب حركت كرده و مدتها با هم بسر برده اند. اينكه اين محل كجا بوده دقيقا معلوم نيست اوستا مسكن اصلي آريانها را "ايران ويج"ناميده است و مي گويد:

سرزميني بوده خوش آب و هوا ولي ارواح بد آنجا را سرد كرده اند بطوريكه ده ماه در سال زمستان بودو چون غذاي مردم تامين نمي شد آنها به ناچار مهاجرت كردند.در قرون بعد آريانها باز هم بطرف جنوب مهاجرت كرده و به باختر آمدند و در اينجا آريانهاي ايراني و هندي از يكديگر جدا شدند.قسمتي از باختر به سمت هندوكش رفته و به دره پنجاب هند سرازير شدند و قسمتي از مرو بسمت جنوب حركت كرده و قسمت شرقي فلات ايران رااشغال كردند.

 

آريانهاي ايراني چه موقع به فلات ايران آمدند؟

جدايي بين آنها و هندي ها چه زماني روي داده؟

آريانهاي ايراني از چه راههايي در فلات ايران منتشر شده اند؟

   برخي از محققين زمان مهاجرت را دوهزار سال قبل مي دانند  و برخي آنرا در قرن چهاردهم قبل از ميلاد مي دانند.كتيبه بغازگويي كه متعلق به 1350 سال قبل از ميلاد است نشان مي دهد كه مردمي بنام ميتانيان كه از نژاد آريايي هستند در اين زمان در ايران زندگي مي كرده اندولي از قرائن بنظر مي آيد استقرار آرياييها در ايران بين قرن نهم و دهم قبل ازميلادبوده بنابر اين مهاجرت در قرن چهاردهم آغاز شده است.

اما حدود قرن نهم قبل از ميلاد جدايي بين ايراني ها و هندي ها اتفاق افتاده زيرا در كتيبه اي آسوري نام دو قوم از آريايي هاي ايراني امده كه يكي را " آماداي " و ذيگري را" پارسوا " ناميده كه اينها همان "مادها و پارس ها" هستندكه در ايران استقرار يافته بودند.در مورد اينكه آرياييها چگونه در فلات ايران پراكنده شده اند اوستا نام 16 مملكت راآورده كه يكي از آنها "ايران ويج" است يعني" سرزمين آرياييها" يكي از آنها نامشخص است و چهارده مملكت ديگر ولاياتي است كه از طرف شمال از سغد،ازطرف جنوب از سيستان و از سمت غرب از ري و از سمت شرق از پنجاب هند تجاوز نمي كند.

چه مردماني قبل از آمدن آريانها در ايران زندگي مي كرده اند؟

رفتار آرياييها با آنها چگونه بوده است؟

بطور كلي از داستانها، اوستا و تحقيقات چنين برمي آيد كه:

در مغرب ايران مردماني بوده اند موسوم به كاس سوها كه نژاد آنها دقيقا معلوم نيست و در جنوب غربي نيز عيلامي ها حضور داشتند.در مورد قسمتهاي ديگر نظرات مختلفي وجود دارد،بعضي معتقدند كه سواحل خليج فارس ودرياي عمان مسكن حبشي ها و مردمان سياهپوست بوده وبرخي عقيده دارند كه كليه سكنه فلات ايران و قفقازرا در آن زمان سياهپوستها و كلا مردماني كه از نژاد شكيلي نبوده اند تشكيل مي دادند.بهرحال آنچه واضح است اينست كه آريانها وقتي وارد ايران شدند با مردماني روبرو شدند كه زشت و از حيث نژاد و اخلاق و عادات و مذهب از آنها پست تر بودند،زيرا اين مردمان بومي را ديو،تور و بربر ناميده اند.

بنابر اين ترتيب برقراري آرياهاي ايراني در فلات ايران آنطور كه از داستانها و شواهد برمي آيد اينگونه است كه آرياها هركجا بومي ها را مي يافتند با آنها جنگيده و اراضي آنها را تصرف مي كردند سپس اطراف آن را ديواري كشيده قسمتي را براي ساختن خانه وقسمتي را به احشام خود اختصاص مي دادند.جلوي هر قلعه نيز آتشي روشن مي كردند اولا براي اينكه در مواقع لزوم هر خانواده بهره اي از آن ببردو دوم اينكه اگر شب از طرف بومي ها شبيخوني به قلعه زده شد بتوانند آنرا دفع كنند.

اين قلعه ها به مروربه دهات ودر قرون بعد به شهرها تبديل شدند.بناي ري را نيز به همين صورت مي دانند.اينطور بنظر مي رسد كه در ابتدا قلعه ها را بسيار وسيع مي ساختند زيرا بدليل خطر بومي ها كشاورزي و زراعت نيز در قلعه ها صورت مي گرفت.

اينكه بومي ها چگونه و در چه شرايطي مي زيسته اند دقيقا معلوم نيست اما آنچه مشخص است اينست كه آنها داراي نوعي مدنيت بوده اند و بعضي از شهرها مانند استخر و بوشهر پيش از آمدن آرياها به ايران وجود داشته اند.از آثاري كه در مازندران بدست آمده است مشخص است كه مردماني از زمانهاي بسيار دور بومي اين مناطق بوده اند كه شكل و قيافه خشني داشته اند.

 

منابع

1- تاريخ ايران(از مادها تا انقراض قاجاريه)

پيرنيا و آشتياني

انتشارات سمير

2- اسطوره ،حماسه و تاريخ كيان در اوستا ومتون پهلوي،فارسي و تازي

عربشاهي، ابوالفضل

انتشارات اميد مهر

۳-كاوه آهنگر و درفش كاوياني

كريستنسن،آرتور

انتشارات طهوري

4- جشن هاي ملي ايرانيان

دشتي، رضا

انتشارات پازينه

 ۵- تاريخ تمدن و فرهنگ ايران باستان

پوررضا،رسول

 ۶-شناخت اساطير ايران

هينلز، جان راسل

ترجمه: باجلان فرخي

انتشارات اساطير

۷-اشكانيان(پارتيان)

كالج، مالكوم

ترجمه: مسعود رجب نيا

انتشارات هيرمند

 ۸-مزداپرستي در ايران قديم

كريستن سن، آرتور

ترجمه: دكتر ذبيح الله صفا

انتشارات هيرمند